Bij een vaginale bevalling bevalt u in het ziekenhuis met continue bewaking van het kind (CTG). Als het niet lukt doen we alsnog een (spoed)keizersnede. Bij een geplande keizersnede wordt het kind geboren met een operatie, meestal tussen 39-40 weken.
Wij streven ernaar met u tijdig tijdens de zwangerschap een voorlopige keuze te maken. Uiteraard kunnen zich later in de zwangerschap nog veranderingen voordoen die de keuze kunnen veranderen. Dit betekent dat we de manier van bevallen, indien nodig, tussen de 36 en 40 weken wederom met u bespreken. Aan de hand van een stappenplan bespreekt u met uw gynaecoloog punten die belangrijk zijn bij het maken van een keuze tussen een vaginale bevalling en een geplande keizersnede.
Deze bespreekpunten zijn:
- uw eventuele voorkeur vóór het gesprek
- ervaringen met een eerdere bevalling
- informatie over de voor- en nadelen en mogelijke complicaties van een vaginale bevalling of een geplande keizersnede
- overwegingen bij het afwegen van beide opties
- de wensen en/of voorwaarden waaronder u voor een vaginale bevalling zou willen kiezen
- een voorlopige keuze
Voordat u naar uw verloskundig hulpverlener kwam had u misschien al voor uzelf een voorkeur. Waar gaat op dit moment uw voorkeur naar uit?
- Een vaginale bevalling
- Een geplande keizersnede
- Niet van toepassing, ik heb nog geen voorkeur
De voordelen, nadelen en risico’s van een vaginale bevalling en een geplande keizersnede worden hieronder besproken. Sommige nadelen die horen bij een geplande keizersnede komen ook voor bij vrouwen die alsnog een (spoed) keizersnede krijgen. In de onderstaande tabel staat een algemeen overzicht van wat een vaginale bevalling of een geplande keizersnede betekent voor de moeder, het kind en de kraamperiode. De kansen op complicaties en de gevolgen voor toekomstige zwangerschappen worden later in deze keuzehulp toegelicht.
Voor- en nadelen van een vaginale bevalling en een geplande keizersnede
| Vaginale bevalling | Geplande keizersnede | |
|---|---|---|
| Wat betekent het voor de moeder? | Meer betrokkenheid bij de geboorte van het kind | Meer controle over wanneer en hoe de bevalling plaatsvindt (tenzij de bevalling eerder begint) |
| Meemaken van 'gewone geboorte': kind op de borst, snel starten met borstvoeding, meer controle over eerste uren na geboorte | Vaak eerste tijd na geboorte zonder kind doorbrengen op operatiekamer/uitslaapkamer | |
| Pijn van de weeën | Pijn na de operatie | |
| Mogelijk van vaginaal inscheuren en hechtingen | Risico's zoals bij elke operatie: hoger risico op trombose, infectie, bloedingen | |
| Risico op een (spoed)keizersnede | Kans dat er, in plaats van de ruggenrpik, algehele narcose moet plaatsvinden | |
| Wat betekent het voor het kind? | Een natuurlijke geboorte bereidt het kind beter voor op zelfstandig ademen | Bij een geplande keizersnede is de totale kans op complicaties iets kleiner |
| Wat betekent het voor de kraamperiode? | Snel naar huis | 2-3 dagen in het ziekenhuis |
| Na 2-3 dagen kunt u 'normale werkzaamheden' uitvoeren | Na 6 weken kunt u 'normale werkzaamheden' uitvoeren |
Een complicatie waar mensen het meest bang voor zijn is een ‘uterusruptuur’: dit is het openscheuren van het oude litteken van de baarmoeder. De gevolgen van een uterusruptuur kunnen ernstig zijn voor de moeder en het kind, maar bij snel ingrijpen is het risico op blijvende gevolgen klein. De kans hierop varieert in de wereld van 2 tot 15 per 1000 vrouwen die een vaginale bevalling starten en is waarschijnlijk afhankelijk van risicofactoren zoals bijvoorbeeld het gebruik van medicatie bij een inleiding. We houden hier een gemiddelde aan van deze cijfers.
Risico op scheuren van de baarmoeder (uterus ruptuur)
| Vaginale bevalling | Geplande keizersnede | |
|---|---|---|
| Uterusruptuur | 8 (2 tot 15) per 1000 | 0,3 per 1000 |
Risico op sterfte per 1000 bevallingen
| Vaginale bevalling | Geplande keizersnede | |
|---|---|---|
| Sterfte moeder | 0,04 per 1000 | 0,13 per 1000 |
| Sterfte kind | 1,30 per 1000 | 0,50 per 1000 |
De kans dat er als gevolg van een uterusruptuur of andere mogelijke problemen bij de bevalling, ernstige gevolgen optreden, is erg klein en wordt hieronder beschreven.
Risico ernstig letsel baby
De mildere complicaties bij een geplande keizersnede vergeleken met een vaginale bevalling bij elkaar wegen tegen elkaar op en komen in minder dan 5% van de gevallen voor. Bij een geplande keizersnede worden vaker ademhalingsproblemen gezien maar bij een vaginale bevalling meer problemen met de geboorte van de schouders. Deze verschillen zijn moeilijk tegen elkaar op te wegen en er is geen verschil in neurologische schade of lange-termijn-uitkomst. Er is dus geen verschil in de kans op blijvend ernstig letsel bij het kind.
Risico ernstig letsel moeder
De totale kans op ernstige complicaties bij de moeder (uterusruptuur, baarmoederverwijdering of operatieletsel) worden genoemd in onderstaande tabel. Voor de kans op complicaties is er verschil tussen vrouwen die daadwerkelijk vaginaal bevallen en vrouwen die alsnog bevallen via een niet geplande keizersnede, al dan niet met spoed.
Risico’s ernstige complicaties bij moeder per 1000 bevallingen
| Vaginale bevalling | Geplande keizersnede | Niet geplande keizersnede | |
|---|---|---|---|
| Ernstige schade moeder | 2 per 1000 | 8 per 1000 | 38 per 1000 |
Heeft mijn keuze invloed op een eventuele toekomstige zwangerschap?
In de meeste gevallen zal na twee keizersnedes de volgende bevalling wederom een keizersnede zijn. Per ‘extra’ keizersnede neemt de kans op complicaties tijdens een volgende zwangerschap toe. De belangrijkste risico’s voor een volgende zwangerschap zijn: een grotere kans op een placenta praevia (placenta die voor de uitgang van de baarmoedermond ligt) en een ingegroeide placenta, waarbij de placenta in de wand van de baarmoeder vastgroeit. Ook is er meer risico op veel bloedverlies, een opname op de intensive care en het nodig zijn van het verwijderen van de baarmoeder. Uiteraard kunnen deze problemen met elkaar samenhangen en is het totale aantal een schatting van het aantal vrouwen dat met 1 of meerdere problemen te maken krijgt. Ook minder ernstige operatierisico’s zoals infecties komen vaker voor na meerdere keizersneden.
Kans op optreden van ernstige complicaties bij toekomstige zwangerschappen per 1000 bevallingen
| Bij 3e keizersnede | Bij 4e keizersnede | |
|---|---|---|
| Voorliggende placenta | 18 per 1000 | 30 per 1000 |
| Ingegroeide placenta | 6 per 1000 | 21 per 1000 |
| Baarmoederverwijdering | 9 per 1000 | 24 per 1000 |
| IC opname moeder | 6 per 1000 | 16 per 1000 |
| Bloedverlies met transfusie van >4 zakjes bloed | 8 per 1000 | 16 per 1000 |
| Letsel aan urinewegen of darmen | 12 per 1000 | 24 per 1000 |
| Schatting totale kans op 1 of meerdere complicaties | 40 per 1000 | 80 per 1000 |
In meer dan 95% van alle bevallingen treden geen ernstige complicaties op bij moeder of kind hoe u ook aan de bevalling begint: geplande keizersnede of vaginaal.
De kans op complicaties bij de moeder hangt wel samen met de uiteindelijke manier van bevallen. Bij vrouwen die daadwerkelijk vaginaal bevallen is de kans op ernstige complicaties het kleinst (2 op 1000), gevolgd door de groep met een geplande keizersnede (8 op 1000). Het grootste risico op complicaties heeft de groep die vaginaal begint maar alsnog een keizersnede krijgt (38 per 1000). Hiervan is echter maar in minder dan 5% van de gevallen echt sprake van spoed.
De kans op complicaties in de toekomst neemt toe bij elke extra keizersnede.
Overwegingen bij het afwegen van beide opties en wensen en/of voorwaarden waaronder u voor een vaginale bevalling zou willen kiezen. Op de keuzehulp van DeGynaecoloog.nl kunt u deze afwegingen doornemen.
Samen met uw verloskundige zorgverlener komt u dan tot een voorlopige keuze.
Een voorlopige keuze wordt vastgelegd in het medische dossier
U kunt volgens de wet geneeskundige behandelovereenkomst een formulier tekenen waarin u counseling vastlegt.
Uiteraard kunt u van mening veranderen. Ook kan het zijn dat de omstandigheden veranderen: er kan een reden zijn voor een inleiding, het kind kan te vroeg komen of het kind kan erg groot geworden zijn. Dit kan uw slagingskans en daarmee ook uw keuze veranderen. Ook kan het zijn dat, indien u voor een geplande keizersnede heeft gekozen, de bevalling toch eerder op gang komt. Hierdoor kan het zijn dat de slagingskans van een vaginale bevalling beter wordt en dat u in dat geval toch een gewone bevalling zou willen.
Er wordt met u afgesproken om indien uw medische situatie verandert, nogmaals deze keuzehulp door te nemen.