Ernstig astma is een vorm van astma waarbij geen goede controle van het astma bereikt kan worden met de huidige inhalatiemedicatie voor astma. Dit betekent dat de luchtwegwand chronisch ontstoken is en dat het belangrijk is om te weten door welk ontstekingsproces dit gebeurd. Daarnaast kan soms geen goede controle bereikt worden van de andere aandoeningen die het astma verergeren zoals allergie, chronische neus- of bijholte klachten al dan niet met neuspoliepen of overgewicht. Ongeveer 3% van alle astmapatiënten hebben ernstig astma.
Chronisch ontstoken luchtwegwand bij ernstig astma, waardoor de luchtwegen vernauwen
Normale luchtweg,zonder luchtwegvernauwing
Astma assessment voor de diagnose ernstig astma
Voordat een longarts de diagnose ernstig astma kan stellen zal er een uitgebreid astma assessment worden uitgevoerd. Dit betekent dat er wordt nagegaan of de diagnose astma juist is, of de inhalatiemedicatie goed en trouw wordt ingenomen, of er geen andere aandoeningen zijn of er nog prikkels van buitenaf zijn die het astma verergeren. Als al deze factoren nagelopen zijn, behandeld zijn of geen rol meer spelen kan pas de diagnose ernstig astma gesteld worden. Daarnaast wordt onderzocht welk type ontsteking een rol speelt, type2 inflammatie of geen type 2 inflammatie (zien onderstaande uitleg).
Astma types
Ernstig astma bestaat uit meerdere fenotypes. Deze verschillende types van het astma worden bepaald door het type ontstekingsproces van de luchtwegwand, of er sprake is van allergie, of er overgewicht is, invloed van beroep op het astma.
- Fenotype: Allergisch astma vanaf kinderleeftijd meestal ontstaan en heftig allergisch reageren op bijvoorbeeld huisstofmijt, pollen, dieren of voeding. Een allergische prikkel (bijvoorbeeld een mooie dag tijdens het hooikoortsseizoen) kan al snel een verergering van het astma of een astma-aanval geven. Hoort bij type 2 inflammatie
- Fenotype: Eosinofiel astma begint meestal op volwassen leeftijd en wordt gekenmerkt door een verhoogde waarde van een bepaald type witte bloedcel; de eosinofiele ontstekingscel. Deze eosinofiele ontstekingscel zorgt ervoor dat de ontsteking in de luchtweg ontstaat en door niet-allergische prikkels van buitenaf wordt verergerd. Dit geeft vaak astma aanvallen die goed reageren op een prednisonstootkuur. Hoort bij type 2 inflammatie
- Fenotype: Niet-allergisch, niet-eosinofiel astma is er geen sprake van allergie of verhoogde eosinofiele ontstekingscellen in het bloed of de luchtwegen. Dit type astma geeft vaak veel astmaklachten. Deze klachten kunnen niet goed behandeld worden met de normale inhalatiemedicatie voor astma. Hoort bij geen type 2 inflammatie
- Fenotype: Astma door overgewicht zal de buik tegen het middenrif aandrukken en dit wat omhoog drukken waardoor het ademen vaak moeizamer gaat. Dit geeft kortademigheidsklachten. Daarnaast komen uit vetweefsel ontstekingseiwitten vrij, waardoor de gevoeligheid van luchtwegen toeneemt. Dit type astma kan meestal niet goed behandeld worden met de normale inhalatiemedicatie voor astma. Het belangrijkste is afvallen, vaak geeft 10% afname in lichaamsgewicht al verlichting van de klachten. Hoort bij meestal bij geen type 2 inflammatie
- Werkgerelateerd astma: astma kan door blootstelling aan bepaalde stoffen op het werk toenemen of zelfs ontstaan, (zie patiëntenfolder: astma door werk ontstaan of verergerd). Dit type astma kan zowel type 2 inflammatie hebben of juist geen type 2 inflammatie.
Behandeling van ernstig astma
Zie patiëntenfolder: Behandeling van ernstig astma
Voor verdere informatie over astma in Amsterdam UMC:
Bronnen:
Startpagina - Ernstig astma - Richtlijn - Richtlijnendatabase