Mantelzorg bij dementie

Mantelzorgers kunnen partners, kinderen, andere familieleden, vrienden of buren zijn. De hulp kan bestaan uit:

• huishoudelijke hulp;
• persoonlijke verzorging;
• verpleegkundige hulp;
• emotionele ondersteuning;
• vervangende regie over het dagelijks leven.

Mensen die de zorg voor iemand met dementie op zich hebben genomen worden ook wel mantelzorgers genoemd. In de loop van het ziekteproces verschuift de informatiebehoefte steeds meer van de patiënt naar de mantelzorger/familie.

Mensen uit de directe omgeving van een persoon met dementie ervaren vaak een grote emotionele belasting. De communicatie wordt steeds moeilijker, het echte ‘contact’ gaat op den duur moeizaam. Zij nemen langzaam afscheid terwijl iemand nog leeft. Ook hebben zij vaak moeite met de veranderingen in persoonlijkheid en gedrag van hun naaste.

• Laat de ziekte van uw partner niet altijd het centrale thema van uw leven zijn;
  vergeet niet goed voor uzelf te zorgen. U heeft een zware klus te klaren en juist daarom mag u uzelf niet verwaarlozen;
• houdt uzelf goed in de gaten en let op signalen zoals sombere, neerslachtige gevoelens. Wacht niet te lang met professionele hulp in te schakelen;
• wanneer mensen hulp aanbieden, accepteer die en laat hen specifieke taken uitvoeren;
• zorg dat u goed op de hoogte bent van het verloop van het ziekteproces van uw partner. Goed geïnformeerd zijn is een manier om goed te kunnen anticiperen op de ziekte;
• er is een verschil tussen verzorgen en betuttelen, respecteer de mogelijkheden die uw partner nog heeft;
• vertrouw op uw gevoel, meestal leidt dat u in de goede richting;
• rouw om uw verliezen, maar sta uzelf toe te dromen over de toekomst;
• bewaak uw rechten als mantelzorger, zeker als u te maken heeft met zorginstanties;
• zoek contact en steun bij andere mantelzorgers. Weet dat u niet de enige bent met problemen.

Mensen met dementie, zeker in het beginstadium, zijn nog heel goed in staat tot het ondernemen van allerhande activiteiten. Dit wordt in de loop van het ziekteproces wel moeilijker. Stel daarom zo weinig mogelijk uit. Doe het nu als het kan.

Eenvoudige tips voor dagelijkse dingen

• U kunt ingewikkelde taken verdelen in makkelijke stukjes of taken vereenvoudigen;
• als lezen moeilijker wordt kunt u voorlezen, plaatjesboeken gebruiken of luisterboeken;
• mensen met dementie kunnen nog heel lang van muziek genieten;
• gezelschapspelletjes zijn vaak een moment om een gesprek met elkaar te voeren.

Activiteiten ondernemen

Bij beginnende dementie zijn nog veel activiteiten mogelijk. Samen leuke dingen doen, op reis gaan, familie of vrienden elders in het land bezoeken zijn zaken die na verloop van tijd steeds moeilijker worden. Het hoeft niet meteen een reis naar Zuid-Afrika te zijn. Het gaat hier meer om het plezier dat jullie samen zullen beleven dat iedereen ervan geniet. Soms is het een beetje aanpassen, maar het levert veel kwaliteit van leven op. Voor alle betrokkenen.

Tips voor u zijn:

• Maak de dingen niet te ingewikkeld, zodat uw partner ook mee kan doen;
• hou in de gaten of hij/zij het naar de zin heeft;
• gebruik een uitje ook om met elkaar te praten;
• het kan zijn dat uw partner ‘vast’ loopt. Probeer hem of haar dan te helpen.

Zorgen voor een naaste met dementie

Bij het begeleiden van iemand met dementie, spelen de partner, familie en vrienden een belangrijke rol. Zonder hen is de zorg voor dementerenden niet mogelijk. De verzorging van iemand die dementeert is vaak zwaar, zowel op lichamelijk, sociaal als emotioneel gebied. Naast de “verzorging” is er ook het verdriet, omdat de partner, vriend of ouder dementeert.

Naarmate de dementie vordert, heeft uw naaste in toenemende mate hulp nodig bij dagelijkse handelingen. Dit kan ervoor zorgen dat er voor u weinig tijd overblijft. Ontspannen mensen zien, gezellig een keer uitgaan, de boel de boel laten is iets dat nog maar weinig voorkomt als u niet uitkijkt. Uw verantwoordelijkheid kan zwaar wegen, soms ook te zwaar, waardoor de kans bestaat dat u overbelast raakt. Het is belangrijk om uw sociale netwerk in stand te houden.

Conflicten binnen het gezin

Het kan zijn, dat er spanningen ontstaan binnen het gezin. Bijvoorbeeld tussen u en de kinderen, of de kinderen onderling. De ‘spannende’ situatie is daar ook debet aan. Probeer zo open mogelijk te blijven. Ruzie maken over dit soort zaken brengt alleen maar meer stress. Als u er niet uit komt, praat dan eens (eventueel met alle betrokkenen) met de huisarts of de verpleegkundig consulent.

Schuldgevoelens

Ook mantelzorgers hebben behoefte aan rust en stilte om zich heen. Op dat moment bent u er even niet voor uw naaste. Sommige mensen hebben daarover een schuldgevoel. Probeer te voorkomen dat u daar last van krijgt. U kunt alleen voor iemand zorgen als u zelf ook voldoende rust neemt en uzelf ontziet.

Overbelasting

Overbelasting op zowel lichamelijk, sociaal als emotioneel vlak komt dikwijls voor bij mensen die zorgen voor een naaste met dementie. Een eerste teken van overbelasting is dat de mantelzorger het gevoel heeft de situatie nooit te kunnen loslaten en de situatie niet de baas te zijn. Het geven van mantelzorg is vaak géén bewuste keuze, maar men rolt er geleidelijk in. De hoeveelheid mantelzorg neemt in de loop van de tijd ongemerkt toe en daarmee ook de kans op overbelasting. Niemand, en zeker niet degene die u verzorgt, is erbij gebaat als u de verzorging niet meer aankunt.

Tips voor u zijn:

Let op uw gezondheid. Neem voldoende rust en eet gezond. Als u tijd hebt, doe dan ook aan sport en neem ‘alarmsignalen’ altijd serieus. Als u last hebt van slapeloosheid, stress, geïrriteerdheid, gebrek aan concentratie of uitputting, ga dan naar uw huisarts, of praat er met familie of vrienden over.

Alarm!

De veranderingen die u meemaakt zijn groot. Uw hele leven wordt er door beïnvloed. Vergeet u echter niet dat er ook voor u als mantelzorger hulp is! Voorkom overbelasting! Let op de volgende symptomen:

• Slecht slapen
• Geen eetlust
• Voortdurende angst voor de toekomst
• Snel geïrriteerd raken, geregeld boos worden op uw partner, vriend, familielid
• Geen sociale contacten meer aangaan
• Hoofdpijn
• Afspraken vergeten
• Zenuwachtigheid
• Voortdurend zorgen maken over uw naaste
• Geen hulp durven vragen, maar alles alleen willen doen

LET OP!

Als u (een van) bovenstaande symptomen hebt, neem dan contact op met uw huisarts.

Op welke manieren kunt u steun krijgen?
Hulp vragen is niet altijd eenvoudig, maar u hoeft het niet alleen te doen! Steun van familie, vrienden of bijvoorbeeld een buurvrouw scheelt al veel. Kaart het probleem aan bij de huisarts of vraag een gesprek aan met de verpleegkundig consulent van het Alzheimercentrum. DURF te vragen! Ook zijn er nog andere organisaties die u kunnen steunen, zoals de Alzheimer Nederland, de Alzheimer Cafés, Mezzo.

In het gedeelte meer informatie over dementie kunt u meer informatie en nuttige links vinden.

Let op uw gezondheid. Neem voldoende rust en eet gezond. Als u tijd hebt, doe dan ook aan sport en neem ‘alarmsignalen’ altijd serieus.