Door blootstelling aan allerlei stoffen op het werk kunnen longziekten ontstaan. Astma is er daar één van. Als astma op volwassen leeftijd ontstaat moet altijd gedacht worden aan een oorzakelijk relatie met het werk, dit heet beroepsastma. Als een bestaand (allergisch) astma verergert kan dit ook komen door prikkels op het werk. We noemen het dan door het werk verergerend astma.
In 2018 was 20% van de meldingen over beroepslongziekten werkgerelateerd astma. Beroepsastma of door het werk verergerend astma wordt vaak niet voldoende onderkent, terwijl dit vermeden kan worden door vroege herkenning en goede diagnostiek en inzetten op vermijden van de betreffende prikkels.
Er zijn heel veel verschillende stoffen bekend en beschreven die werkgerelateerd astma veroorzaken.
Klachten
Klachten zijn vaak gelijk aan de klachten bij astma niet door het werk veroorzaakt en zijn hoest, dyspnoe, piepende ademhaling, sputum en beklemmend gevoel op de borst.
Vaak worden de klachten op het werk erger en zijn dan minder na een dag werken of in vakanties/weekenden. De klachten kunnen steeds sneller na start van het werken beginnen.
Oorzaak
- Allergie: dit kan gaan om een allergie die voornamelijk op het werk te vinden is, zoals bij bakkersmijt, maar ook blootstelling aan bekende allergieën, zoals dieren of huisstofmijt.
- Voorbeelden hiervan zijn: bakkersastma, pollen bij landbouwers, latex.
- Prikkelende stoffen: langdurige blootstelling aan een lage dosering van een prikkelende stof kan astma veroorzaken.
- Voorbeelden zijn: schoonmaakmiddelen, uitlaatgassen, rook.
- Ook kan een eenmalige hoge blootstelling aan een prikkelende stof de oorzaak zijn van acuut ontstaan astma. Voorbeelden zijn: rook bij een brand of blootstelling aan chloordampen.
Diagnose
De diagnose kan lastig zijn, omdat de klachten minder/afwezig zijn bij onderzoek in het ziekenhuis. Een dagboek om een klachtenpatroon in beeld te brengen kan behulpzaam zijn. Verder is het mogelijk om een draagbare piekflowmeter of spirometer mee te nemen naar het werk om te beoordelen of dit varieert gedurende een werkdag.
Soms is een werkbezoek nodig om in kaart te brengen welke stoffen de oorzaak zouden kunnen zijn.
Op www.werklongencheck.nl kunt u zelf erachter komen of uw werkplek misschien invloed heeft op uw luchtwegen en welke acties u vervolgens kunt nemen.
Bij vermoeden van astma door werk of verergerend door werk is het altijd mogelijk om vertrouwelijk bij de bedrijfsarts terecht te kunnen. Ook zonder ziekmelding. De bedrijfsarts kan adviseren over het verminderen van blootstelling aan schadelijke stoffen.
Behandeling
Belangrijkste is stop van de blootstelling aan de stoffen die klachten veroorzaken. Dit kan door verbetering van ventilatie, aanpassen van luchtsystemen of het nemen van beschermende maatregelen. Soms kunnen werkzaamheden aangepast worden of is de enige optie om van baan te veranderen.
Bronnen
Mens en Arbeid polikliniek Amsterdam UMC, locatie AMC
Startpagina - Werkgerelateerd astma - Richtlijn - Richtlijnendatabase
Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen (nkal.nl)