Bij een vermoeden van levermetastasen, verwijst uw (huis)arts u door naar een specialist van het GIOCA. Dit kan een chirurg, een internist of een MDL-arts (Maag-Darm-Lever-arts) zijn. Allereerst voelt de specialist uw buik, om vast te stellen over er sprake is van een volumetoename van de lever. Ook is te voelen of er vochtophopingen in de buik zijn, wat kan duiden op uitzaaiingen in de buikholte. Om de juiste diagnose te kunnen stellen, moeten onderzoek worden uitgevoerd. De volgende onderzoeken kunnen plaatsvinden:

• Bloedonderzoek
• Echografie
• CT-scan
• MRI-scan
• PET-CT
• Leverpunctie of biopsie van de tumor

Niet alle onderzoeken hoeven van toepassing te zijn voor u. Uw arts bepaalt welke onderzoeken nodig zijn om levermetastasen te kunnen vaststellen. Dit is nodig om te bepalen welke behandeling voor u het meest geschikt is.

Bloedonderzoek

Bij een vermoeden van levermetastasen, wordt vaak een bloedonderzoek uitgevoerd. Aan de hand van waarden in uw bloed kan de leverfunctie worden bepaald. Ook wordt doorgaans algemeen onderzoek gedaan om functies van andere organen te bepalen zoals de nieren en de bloedstolling. Verder wordt het gehalte van bepaalde eiwitten, zogenaamde tumormarkers, gemeten.

Echografie

Om levermetastasen vast te kunnen stellen, wordt vaak een echografie gemaakt. Bij patiënten die een behandeling voor dikke darmkanker hebben ondergaan, worden regelmatig echografische controles van de lever verricht. Alleen een echografie is echter meestal niet voldoende als er levermetastasen worden geconstateerd.

Een echo is een onderzoek waarbij met behulp van geluidsgolven organen en weefsel zichtbaar kunnen worden gemaakt. De golven zijn niet hoorbaar, maar door de weerkaatsing (echo) ervan kan worden bepaald waar organen en weefsel zich bevinden. Een echo is niet belastend of pijnlijk. Tijdens het onderzoek ligt u op een onderzoekstafel. Op uw huid wordt een gel aangebracht. Daarna wordt een apparaatje dat geluidsgolven uitzendt, over uw lichaam bewogen. Dit apparaatje meet ook de echo (terugkeer) van deze geluidsgolven. Tumoren en uitzaaiingen kunnen zo in beeld worden gebracht.

CT-scan

Om vast te kunnen stellen hoeveel en op welke plaatsten in de lever zich uitzaaiingen bevinden wordt doorgaans een CT-scan gemaakt. Aan de hand van het aantal en de grootte van de uitzaaiingen wordt een behandelplan voor de lever opgesteld. Ook is het hiervoor van belang of er elders in het lichaam uitzaaiingen bevinden. Deze kunnen ook opgespoord worden met een CT-scan. De CT-scan wordt daarnaast gebruikt om te bepalen of er na een operatie voldoende volume van de lever overblijft om de lever te herstellen.

CT staat voor computertomograaf. Door middel van röntgenstraling worden met dit apparaat organen en weefsels gedetailleerd in beeld gebracht. Tijdens het onderzoek ligt u op een beweegbare tafel, die langzaam door het apparaat (in de vorm van een ring) heen wordt geschoven. Vanuit een groot aantal hoeken rondom uw lichaam wordt een hoeveelheid röntgenstraling uitgezonden en vervolgens wordt in kleine stappen gemeten hoeveel straling is doorgelaten. De CT-scanner maakt daardoor een groot aantal foto’s. Van de vele dwarsdoorsneden wordt uiteindelijk door de computer een driedimensionale weergave gemaakt. Hierop kunnen de metastasen en de relatie met organen en bloedvaten bekeken worden.

Om bloedvaten duidelijk zichtbaar te maken is het vaak nodig om een contrastvloeistof te gebruiken. Hierdoor is te zien of de tumor is doorgegroeid in omliggende organen, wat de relatie is met omliggende bloedvaten en of er uitzaaiingen zijn naar andere delen van het lichaam. De contrastvloeistof krijgt u als drank of via een infuus aangeboden. De contrastvloeistof wordt soms ervaren als een warm en weeïg gevoel, maar is niet schadelijk. Sommige mensen zijn echter allergisch voor contrastmiddel wat voor artsen belangrijk is om te weten. Om misselijkheid te voorkomen, wordt vaak geadviseerd om enkele uren voor het onderzoek niet meer te eten of drinken.

MRI-scan

De MRI scan heeft dezelfde doelstelling als de CT-scan bij levermetastasen. In sommige gevallen worden beide scans verricht voor een complete beeldvorming.

Een MRI-scan komt op veel punten overeen met een CT-scan. Het grote verschil is echter dat in plaats van röntgenstraling, bij een MRI magnetische straling wordt gebruikt. Hierdoor is een MRI minder schadelijk dan een CT-scan. Het nadeel van een MRI-scan is dat de MRI-scanner veel groter is en veel lawaai maakt. Een MRI-scan is niet geschikt voor personen die metalen in hun lichaam hebben, deze worden aangetrokken door de magnetische straling. Daarnaast is de MRI niet geschikt voor mensen met claustrofobie.

PET-CT

Met een PET-CT scan kan in het hele lichaam beoordeeld worden of er mogelijk uitzaaiingen aanwezig zijn. Omdat het voor de behandeling van levermetastasen van groot belang is of er ook buiten de lever uitzaaiingen aanwezig zijn, wordt dit onderzoek bij deze patiënten regelmatig verricht.

Kankercellen hebben vaak een verhoogde stofwisseling vergeleken met normale cellen. Dit betekent dat kankercellen bijvoorbeeld meer suiker gebruiken. Een PET-scan maakt gebruik van dit principe. PET staat voor positron emissie tomografie. Voor een PET-scan wordt radioactief suiker aan het bloed toegevoegd via een infuus. Deze radioactieve stof zendt straling uit, welke te meten is. Hoe meer suiker wordt verbruikt op een bepaalde plek, hoe meer straling er wordt uitgezonden. Een PET-CT scan is een combinatie van een PET-scan en een CT-scan. Door deze combinatie kunnen zowel de aard als de plaats van de kankercellen worden bepaald.

De PET-CT scan verloopt min of meer hetzelfde als de CT scan. Terwijl u ligt op een verschuifbare tafel, wordt uw lichaam onderzocht in de scanner. Bij de PET-CT scan moet u eerder aanwezig zijn, omdat u eerst de radioactieve suiker via het infuus binnen krijgt. Deze moet ongeveer 45 minuten inwerken voordat de scan gemaakt kan worden.

De radioactieve suiker die wordt gebruikt is niet schadelijk. De hoeveelheid straling is vergelijkbaar met die van een röntgenfoto. De stof heeft geen bijwerkingen en is binnen korte tijd weer uit het lichaam verdwenen.

Leverpunctie of biopsie van de tumor

Met een biopsie of een punctie neemt de arts een stukje weefsel of cellen weg uit de lever met behulp van een dunne holle naald. Dit gebeurt onder plaatselijke verdoving. De cellen of het weefsel kunnen dan verder onder de microscoop worden onderzocht. Op die manier kan worden vastgesteld of de lever afwijkingen vertoond.

Stadiering

Om vervolgens een behandelplan op te stellen voor levermetastasen, moet uw specialist de uitgebreidheid van de ziekte bepalen. Deze factoren zijn belangrijk voor het opstellen van een behandelplan.

Heeft u nog vragen?

Mocht u na het lezen van deze informatie nog vragen hebben, dan kunt u die gerust stellen. U kunt contact met ons opnemen:

• Telefonisch zijn wij op werkdagen bereikbaar van 8.30 tot 12.00 uur en van 13.30 tot 16.00 uur op telefoonnummer 020 – 566 4205.
• Ook heeft de GIOCA-verpleegkundige een telefonisch spreekuur op maandag tot en met vrijdag van 09.00 tot 11.00 uur op telefoonnummer 020 – 566 3634.