U heeft te horen kregen dat u anuskanker heeft, of een vermoeden daarop. Hieronder leest u meer informatie over de onderzoeken die worden uitgevoerd voor de diagnose van anuskanker.

Bij een vermoeden van anuskanker, verwijst uw huisarts u door naar een specialist. Dit kan een chirurg, een MDL-arts (Maag-Darm-Lever-arts) zijn. Als anuskanker is vastgesteld wordt u doorverwezen naar de GIOCA poli voor verder onderzoek en behandeling. Om de diagnose en het ziektestadium vast te stellen worden er een aantal onderzoeken uitgevoerd. De volgende onderzoeken kunnen plaatsvinden:

  • Rectaal onderzoek
  • Biopsie
  • CT-scan
  • MRI
  • Echo
  • PET-CT

Niet alle onderzoeken hoeven van toepassing te zijn voor u. Uw arts bepaalt welke onderzoeken nodig zijn om de diagnose anuskanker te kunnen stellen.

Lichamelijk en rectaal onderzoek

Om een eerste indicatie voor anuskanker te krijgen, onderzoekt uw arts u lichamelijk. Er wordt dan een rectaal onderzoek uitgevoerd, ook wel een rectaal toucher genoemd. Tijdens dit onderzoek voelt de arts met een vinger in uw anus om de binnenkant van het anale kanaal te onderzoeken. De anus wordt zo onderzocht op afwijkingen.

Figuur I: Om een eerste indicatie voor anuskanker te krijgen, wordt een rectaal onderzoek uitgevoerd. De anus wordt zo onderzocht op afwijkingen. © 2013 KWF Kankerbestrijding

Biopsie

Om de aard van een anustumor vast te stellen, wordt een biopt genomen van de tumor. Er wordt dan een stukje weefsel uit de anus genomen. Dit wordt onderzocht door een patholoog-anatoom. Uiteindelijk kan hiermee de definitieve diagnose worden gesteld.

CT-scan

CT staat voor computertomograaf. Door middel van röntgenstraling worden met dit apparaat organen en weefsels gedetailleerd in beeld gebracht. Tijdens het onderzoek ligt u op een beweegbare tafel, die langzaam door het apparaat (in de vorm van een ring) heen wordt geschoven. Vanuit een groot aantal hoeken rondom uw lichaam wordt een hoeveelheid röntgenstraling uitgezonden en vervolgens wordt in kleine stappen gemeten hoeveel straling is doorgelaten. De CT-scanner maakt daardoor een groot aantal foto’s. Van de vele dwarsdoorsneden wordt uiteindelijk door de computer een driedimensionale weergave gemaakt. Hierop kunnen organen, bloedvaten, tumoren en eventuele uitzaaiingen bekeken worden.

Bij anuskanker wordt een CT-scan van de buik en de borstkas gemaakt. Daarbij wordt voornamelijk gekeken naar eventuele uitzaaiingen in lymfeklieren langs de grote bloedvaten (holle ader en aorta) en de longen.

Om bloedvaten duidelijk zichtbaar te maken is het vaak nodig om een contrastvloeistof te gebruiken. Hierdoor is te zien of de tumor is doorgegroeid in omliggende organen, wat de relatie is met omliggende bloedvaten en of er uitzaaiingen zijn naar andere delen van het lichaam. De contrastvloeistof krijgt u in drinkbare vorm of via een infuus aangeboden. De contrastvloeistof wordt soms ervaren als een warm en weeïg gevoel. Om misselijkheid te voorkomen, wordt vaak geadviseerd om enkele uren voor het onderzoek niet meer te eten of te drinken. Omdat contrastvloeistof wordt uitgescheiden via de nieren, wordt vooraf de nierfunctie gecontroleerd. Bij onvoldoende nierfunctie krijgt u rondom de CT-scan extra vocht via een infuus.

MRI-scan

Een MRI-scan komt op veel punten overeen met een CT-scan. Het grote verschil is echter dat in plaats van röntgenstraling, bij een MRI magnetische straling wordt gebruikt. Hierdoor is een MRI minder schadelijk dan een CT-scan. Het nadeel van een MRI-scan is dat de MRI-scanner veel groter is en veel lawaai maakt. Een MRI-scan is niet geschikt voor personen die metalen in hun lichaam hebben, deze worden aangetrokken door de magnetische straling.

Voor anuskanker wordt een MRI-scan van het bekken gemaakt om de tumor en lymfklieren in de directe omgeving gedetailleerd in beeld te kunnen brengen.

Echografie

Een echo is een onderzoek waarbij met behulp van geluidsgolven organen en weefsel zichtbaar kunnen worden gemaakt. De golven zijn niet hoorbaar, maar door de weerkaatsing (echo) ervan kan worden bepaald waar organen en weefsel zich bevinden. Een echo is niet belastend. Tijdens het onderzoek ligt u op een onderzoekstafel. Op uw huid wordt een gel aangebracht. Daarna wordt een apparaatje dat geluidsgolven uitzendt, over uw lichaam bewogen. Dit apparaatje meet ook de echo van deze geluidsgolven. Eventuele uitzaaiingen in bijvoorbeeld het lieskanaal kunnen zo in kaart worden gebracht. Tijdens het echo onderzoek kan ook een punctie worden gedaan, bijvoorbeeld van een lymfklier. Hierbij worden cellen opgezogen die vervolgens onder de microscoop kunnen worden onderzocht.

PET-CT

Kankercellen hebben vaak een verhoogde stofwisseling vergeleken met normale cellen. Dit betekent dat kankercellen bijvoorbeeld meer suiker gebruiken. Een PET-scan maakt gebruik van dit principe. PET staat voor positron emissie tomografie. Voor een PET-scan wordt radioactief suiker aan het bloed toegevoegd via een infuus. Deze radioactieve stof zendt straling uit, welke te meten is. Hoe meer suiker wordt verbruikt op een bepaalde plek, hoe meer straling er wordt uitgezonden. Een PET-CT scan is een combinatie van een PET-scan en een CT-scan. Door deze combinatie kunnen zowel de aard als de plaats van de kankercellen worden bepaald.

De PET-CT scan verloopt min of meer hetzelfde als de CT scan. Terwijl u ligt op een verschuifbare tafel, wordt uw lichaam onderzocht in de scanner. Bij de PET-CT scan moet u eerder aanwezig zijn, omdat u eerst de radioactieve suiker via het infuus binnen krijgt. Deze moet ongeveer 45 minuten inwerken voordat de scan gemaakt kan worden.

De radioactieve suiker die wordt gebruikt is niet schadelijk. De hoeveelheid straling is vergelijkbaar met die van een röntgenfoto. De stof heeft geen bijwerkingen en is binnen korte tijd weer uit het lichaam verdwenen.

Stadiëring

Om vervolgens een behandelplan op te stellen, moet uw specialist eerst het stadium van de anuskanker bepalen. Dit wordt gedaan aan de hand van de plaats en grootte van de tumor, de mate van doorgroei in het omringende weefsel en de aanwezigheid van uitzaaiingen in lymfeklieren en/of organen ergens anders in het lichaam. Deze factoren zijn belangrijk voor het opstellen van een behandelplan.

Heeft u nog vragen?

Mocht u na het lezen van deze informatie nog vragen hebben, dan kunt u die gerust stellen. U kunt contact met ons opnemen:

  • Per e-mail via gioca@amc.nl.
  • Telefonisch zijn wij op werkdagen bereikbaar van 8:30 tot 12:00 uur en van 13:30 tot 16:00 uur op telefoonnummer 020–566 4205.
  • Ook heeft de GIOCA-verpleegkundige een telefonisch spreekuur op maandag tot en met vrijdag van 09:00 tot 11:00 uur op telefoonnummer 020–566 3634.

Wilt u meer informatie?

Hier vindt u meer informatie over anuskanker. Bezoekt u ook onze informatie over de behandeling van anuskanker.